Rapamycin verlengt levensduur, metformin niet
Medicijn evenaart calorie-restrictie
Wat mij dit keer opviel in de wetenschappelijke bladen.
Rapamycin verlengt de levensduur net zo effectief als minder eten. Dit blijkt uit de grootste meta-analyse ooit naar medicijnen die veroudering tegengaan. Wetenschappers van de Universiteit van Glasgow en East Anglia analyseerden gegevens uit 167 onderzoeken met in totaal 911 verschillende metingen bij acht verschillende diersoorten en vonden dat alleen rapamycin het levensverlengende effect van vasten kan evenaren.
Hoe werkt het?
In de geanalyseerde studies kreeg een aantal dieren minder voedsel via intermittent vasten (dat is alleen eten gedurende een beperkt aantal uur van de dag), of algehele caloriebeperking. Een andere groep dieren kreeg een van twee veelbelovende anti-verouderingsmedicijnen Rapamycin of Metformin. Vervolgens vergeleken de onderzoekers de anti-verouderingsmedicijnen met de caloriebeperking.
Rapamycine, is een immuunsysteemonderdrukkend medicijn dat artsen gebruiken na orgaantransplantaties. Metformin behandelt diabetes type 2. Beide medicijnen zouden naar verluid het effect van minder eten nabootsen zonder daadwerkelijk te hoeven vasten.
Lees ook het achtergrondverhaal bij Rapamycine in: Lab Tales richt de lens op...
Wat toonden de resultaten aan?
Caloriebeperking verlengde de levensduur bij alle onderzochte dieren consistent. Rapamycin deed precies hetzelfde want beide behandelingen gaven vergelijkbare resultaten. Metformin, een diabetes type 2-medicijn, viel tegen en toonde geen overtuigend levensverlengende effect. Het verschil was dus duidelijk: rapamycin werkte, metformin niet.
De studie toonde ook aan dat deze behandelingen werkzaam zijn voor zowel mannelijke als vrouwelijke dieren. In het verleden leek hierin een verschil te zijn maar daar bleef na vergelijking van al die onderzoeken dus niets van over.
Hoe verklaren ze dit resultaat?
Beide medicijnen beïnvloeden hetzelfde cellulaire mechanisme nmelijk het mTOR-systeem dat groei en veroudering regelt. Rapamycin blokkeert dit systeem direct, metformin werkt indirect via een ander eiwit. Deze verschillende cellulaire aanpak verklaart waarom rapamycin effectiever is dan metformin.
Waarom is dit belangrijk?
Het onderzoek opent nieuwe perspectieven voor het vertragen van verouderingsprocessen. Rapamycin bootst de effecten van calorie-restrictie na, zonder drastische voedselinperking. Langdurige caloriebeperking is voor mensen namelijk moeilijk vol te houden. Medicijnen die hetzelfde effect geven zijn daarom interessant voor gezond ouder worden. Deze studie toont voor het eerst grootschalig aan dat rapamycin een realistisch alternatief biedt. Het onderzoek doorprikt ook de hype rond metformin als wondermiddel tegen veroudering.
Wat zijn de kanttekeningen?
Onderzoekers waarschuwen: mensen mogen niet zomaar rapamycin gebruiken. Het medicijn remt het immuunsysteem en kan de voortplanting verstoren. De resultaten komenvooral uit dieronderzoek.
Toekomstperspectief
Wetenschappers ontwikkelen nieuwe medicijnen die de levensduur kunnen verlengen met minimale bijwerkingen. Vervolgonderzoek moet aantonen of deze resultaten ook gelden voor mensen.
Bron: Aging Cell, 2025; 0:e70131 https://doi.org/10.1111/acel.70131
Hieronder staan nog wat andere artikelen van Lab Tales die met dit onderwerp te maken hebben.
